Benadering aan de hand van de benchmark
Voor de bepaling van de CO2-afbouw maken we bij de formulering van de doelstelling gebruik van de economische intensiteit (uitstoot broeikasgassen per belegde miljoen euro). De belangrijkste afweging voor deze keuze is dat de maatstaf niet wordt beïnvloed door externe in- en uitstromen van beleggingen (totaaldoelen voor de uitstoot van broeikasgassen worden bijvoorbeeld door die dynamiek vertekend). De maatstaf maakt het bovendien makkelijk om te vergelijken tussen activa, beleggingen en portefeuilles (zo is de totale uitstoot van broeikasgassen afhankelijk van het belegd vermogen; dit maakt daarom geen directe vergelijking mogelijk). We monitoren de absolute uitstoot omdat deze belangrijk is voor de totale impact van de portefeuille. Voor de CO2-afbouw fungeert 2019 als het peiljaar; besloten is tot een benadering aan de hand van een benchmark. Volgens die benadering wordt een aanvaardbare indicator of benchmark gebruikt aan de hand waarvan de nulmeting plaatsvindt. Dat is het tegenovergestelde van een benadering op basis van de eigen koolstofafbouw. (In dat geval wordt de nulmeting op de portefeuille zelf uitgevoerd.)
Naar onze mening biedt de benadering aan de hand van een benchmark een aantal voordelen boven die op basis van de eigen koolstofafbouw:
- Worden actieve beleggingsportefeuilles na 2019 samengesteld, dan is het zeer lastig om een eerlijke nulmeting te bepalen volgens de benadering op basis van de eigen koolstofafbouw. Indicatoren of benchmarks kunnen daarentegen voor het peiljaar worden vastgesteld.
- Wordt er voor een benadering op basis van de eigen koolstofafbouw gekozen, dan worden portefeuilles die in het ontwerp al zeer schoon zijn in het peiljaar afgestraft ten opzichte van portefeuilles die dat bepaald niet zijn. Immers, beide moeten in procenten dezelfde mate van CO2-afbouw realiseren. Bij een benadering op basis van een benchmark worden die verschillen verklaard.
Met de beschreven bouwstenen wordt er voor elke portefeuille een traject voor de afbouw van CO2 vastgesteld. Samenvattend:
- De CO2-afbouw wordt gemeten naar economische intensiteit.
- Het peiljaar is 2019.
- De nulmeting voor 2019 is gebaseerd op de benchmark of andere representatieve indicator.
- Het gevolgde traject: -50% eind 2030 (of jaarlijks -6,1%), -50% eind 2040 (jaarlijks -6,7%) en nul uitstoot van broeikasgassen na 2040. Tot 2050 een compensatiestrategie bij restuitstoot, na 2050 netto-nul zonder gebruik van een compensatiestrategie.
Opgemerkt moet worden dat het noodzakelijk kan blijken om het CO2-afbouwtraject opnieuw vast te stellen aan de hand van een herberekening van de nulintensiteit in 2019. In de benchmarkbenadering wordt over het algemeen tot een herberekening besloten als de gekozen benchmark/ indicator niet langer strookt met de portefeuille of beleggingsstrategie. Anthos beoordeelt elk jaar opnieuw of de benchmark/indicator nog een goede afspiegeling vormt voor de portefeuille of beleggingsstrategie.
Mogelijke redenen voor nieuwe nulmeting (niet uitputtend):
- Substantiële veranderingen in de dekking, beschikbaarheid of kwaliteit van de gegevens
- Een aanzienlijke verschuiving in de sectorpositie van het fonds
- Een verandering in de benchmark
- MSCI CVAR
In de scenarioanalyse (de methode Climate Value-at-Risk’) wordt gebruikgemaakt van een kwantitatieve benadering ten bate van een vooruitblikkende, op rendement gebaseerde waardering voor het meten van klimaatrisico’s en -kansen ten aanzien van de beleggingen in onze portefeuilles. Dat kwantitatieve model biedt inzicht in de manier waarop klimaatverandering van invloed kan zijn op de bedrijfswaarderingen voor uiteenlopende scenario-uitkomsten over een tijdshorizon van 15 jaar. Daarnaast biedt een en ander een signaal voor de opwarmingspotentie van onze portefeuilles. Het model fungeert daarmee als op de toekomst gerichte maatstaf die aangeeft op welk temperatuurscenario de portefeuille het beste is afgestemd. Deze maatstaf is gebaseerd op de huidige bedrijfsactiviteiten en uitstootreductiedoelstellingen van de onderliggende beleggingen als er verder geen extra inspanningen worden gedaan om de uitstoot van broeikasgassen te beperken of bij te dragen aan (al dan niet technologische) klimaatoplossingen.
Climate Value-at-Risk (‘VaR’)
We onderscheiden in grote lijnen drie benaderingen voor de beoordeling van klimaatgevoeligheid in beleggingsportefeuilles: top-down (of ‘macro’), op het niveau van de sector (‘meso’) en bottom-up (‘micro’). Het door Anthos gehanteerde Climate VaR-raamwerk van MSCI vormt een coherente methodiek die bestaat uit modellen en input van alle drie de invalshoeken op basis waarvan de toekomstige klimaatkosten en -inkomsten op het niveau van de effecten worden geschat. Juist door de integratie van die drie benaderingen, in combinatie met een sterke nadruk op de analyse op het niveau van de effecten, is deze methode bijzonder relevant voor onze actieve vermogensbeheerstrategieën.
Figuur 41: Overzicht Climate VaR-benadering
De benadering is gebaseerd op drie kernpijlers en mondt uit in Climate VaR-cijfers voor elke pijler en elk bedrijf:
- Fysieke risico's: de potentiële kosten door fysiek gevaar of met klimaatverandering samenhangende problemen. De fysieke risico’s bieden inzicht in de manier waarop de locatie van een onderneming bijdraagt en hoe kwetsbaar (of gevoelig) de economische activiteiten van de onderneming zijn, tot aan zeer specifieke gevaren (dat een vervoersbedrijf bijvoorbeeld meer wordt geraakt dan een IT-concern). Er kan uit twee verschillende scenario’s worden gekozen (een heftig of een gematigd weer-scenario) voor het schatten van de fysieke risico’s voor een portefeuille.
- Transitierisico’s: de potentiële kosten van de naleving van klimaatbeleid dat door landen ten bate van de CO2-afbouw wordt ingevoerd. De componenten van dit risico betreffen het beleidseffect op de uitstoot die direct met de bedrijvigheid samenhangt (scope 1); hoe dat beleid doorwerkt op de elektriciteitsproductie en -prijzen (scope 2) en de beleidsrisico’s voor de hele keten waarin een onderneming actief is (scope 3, onderverdeeld in effecten upstream en downstream). Er kunnen diverse scenario’s worden gekozen voor de inschatting van de transitiekosten.
- Technologische kansen: de kansen die zich aandienen om die overgang naar een koolstofarme economie te kunnen maken, op basis van de huidige koolstofarme omzet en bedrijfsspecifieke patenten. De gehanteerde scenario’s bij de technologische kansen zijn hetzelfde als die voor de transitierisico’s.
Maatstaven en meetmethoden
Bij het meten van emissies laat Anthos zich leiden door een aantal basisprincipes, namelijk:
- De gemeten uitstoot moet het wereldwijd aanvaarde Global GHG Accounting and Reporting Standardraamwerk volgen en de zeven gassen bestrijken zoals die door het Kyoto-protocol worden beschreven.
- Het raamwerk en de definities van emissies leiden tot belangrijke dubbeltellingen van de uitstoot. Dat gebeurt tussen de diverse uitstootdimensies (scope 1, 2 en 3), maar ook tussen beleggingscategorieën onderling. Om die reden meten we en richten we ons op de volgende emissies (strikt van elkaar gescheiden):
– Scope 1 & 2 voor ondernemingen
– Scope 3 voor ondernemingen
– Scope 1 tot en met 3 voor vastgoed
– Scope 1 tot en met 3 voor staatsobligaties
- Meten van de portefeuille-uitstoot gebeurt op kwartaalbasis
- De attributiefactor voor het berekenen van het eigenaarschap van de uitstoot van broeikasgassen:
| Beleggingscategorie | Attributiefactor |
| Beursgenoteerde ondernemingen | De belegde waarde (aangehouden vermogen en/of schulden) delen door de bedrijfswaarde inclusief liquiditeiten (Enterprise Value Including Cash of EVIC). |
|---|---|
| Private equity- bedrijven | De belegde waarde (aangehouden vermogen en/of schulden) delen door de waarde van het totale uitstaande vermogen + totale uitstaande schulden. |
| Vastgoed | Het uitstaande bedrag (de waarde van de lening of investering op de balans van de financiële instelling) delen door de waarde van het object bij het ontstaan van de investering. |
| Staatsobligaties | Het voor koopkrachtpariteit gecorrigeerde bbp voor staatsobligaties om de schuldpositie in een obligatie te schalen. |
Klimaatmaatstaven33
| Wat | Maatstaf | Streven |
| Absolute uitstoot | Ton uitstoot broeikasgassen = tCO2e | Rapportage: inzicht in totale klimaateffect belegging/portefeuille |
|---|---|---|
| Economische uitstootintensiteit | Ton uitstoot broeikasgassen per belegde € miljoen = tCO2e/€ mln | Rapportage: inzicht in klimaateffect per belegde euro alsook directe vergelijking uitstoot in alle portefeuilles. Formulering doelstelling: volgen vaste traject CO2- afbouw voor iedere portefeuille |
| Gewogen gemiddelde CO2-intensiteit (Weighted Average Carbon Intensity of WACI) (bedrijven) | Gewogen gemiddelde ton uitstoot broeikasgassen per € miljoen afzet = tCO2e/€ mln | Rapportage: inzicht in efficiëntie portefeuille per verdiende euro, voor begrip positie in koolstofintensieve sectoren (alleen bedrijven) |
| Naar vloeroppervlak gewogen gemiddelde CO2-intensiteit (Floor Area WACI) (vastgoed) | Gewogen gemiddelde ton uitstoot broeikasgassen per m2 vastgoed = tCO2e/ m2 | Rapportage: inzicht in efficiëntie van een portefeuille per vierkante meter vastgoed, voor begrip positie in koolstofintensief vastgoed (alleen vastgoed) |
| Samenstelling gegevenskwaliteit | • Positie (in %) in beleggingen met beschikbaar: gerapporteerde emissies voor laatste kalenderjaar (t) en attributiefactor • Positie (in %) in beleggingen met beschikbaar: gerapporteerde emissies voor laatste kalenderjaar (t-1) en attributiefactor • Positie (in %) in beleggingen met beschikbaar: geschatte emissies voor laatste kalenderjaar (t) en attributiefactor • Positie (in %) in beleggingen zonder beschikbaar: eventuele emissiecijfers en/of de attributiefactor | Rapportage: inzicht in de betrouwbaarheid van de geschatte CO2-cijfers en hoe representatief die zijn voor de portefeuilles; evaluatie hoe die cijfers nog kunnen veranderen Formulering doelstelling: positie in % van gerapporteerde gegevens naar 90% in 2030 |
| Fysiek risico | VaR, uitgedrukt als het verwachte rendement dat is toe te rekenen aan fysieke risico’s voor scenario’s met heftige weersontwikkelingen | Rapportage: inzicht in klimaatrisico’s |
| Transitierisico | VaR voor beleid, uitgedrukt als het verwachte rendement dat is toe te rekenen aan juridische en ontwikkelkosten voor de naleving van klimaatbeleid op (inter)nationaal niveau, voor drie scenario’s: 1,5⁰C, 2⁰C en ‘late actie’ 2⁰C | Rapportage: inzicht in klimaatrisico’s |
| Technologische kansen | Verwacht rendement toe te rekenen aan de kansen die de klimaattransitie met zich meebrengt, voor drie scenario’s: 1,5⁰C, 2⁰C en ‘late actie’ 2⁰C | Rapportage: inzicht in klimaatkansen |
| Koolstofarme transitiescore | Score op een schaal van 1 tot 10, waarin wordt aangegeven of een onderneming kan worden gezien als klimaatoplossing, neutraal, riskant of gestrand | Rapportage: inzicht in de verdeling van de portefeuille, van gestrande activa tot oplossingen en alles daar tussenin |
Samenwerkingsverbanden en initiatieven ter ondersteuning van onze VB-strategie en -ambities
| Organisatie | Afkorting | Samenvatting |
| Partnership for Carbon Accounting Financials | PCAF | PCAF heeft methoden ontwikkeld voor de boekhoudkundige verantwoording van broeikasgassen die van toepassing zijn op alle financiële instellingen. De volgende beleggingscategorieën worden op dit moment door de methode gedekt: beursgenoteerde aandelen en bedrijfsobligaties, zakelijke leningen en niet-beursgenoteerde private equity, projectfinancieringen, hypotheken, commercieel vastgoed en autoleningen. |
|---|---|---|
| Institutional Investors Group on Climate Change | IIGCC | De IIGCC werkt samen met het bedrijfsleven, beleidsmakers en andere beleggers aan het definiëren van beleggingspraktijken, beleid en zakelijk gedrag die nodig zijn voor de aanpak van klimaatverandering. De groep heeft programma’s in het leven geroepen voor de aanpak van belangrijke problemen, werkt nauw samen met andere groepen beleggers en neemt het voortouw bij internationale initiatieven van beleggers over klimaatverandering. |
| Dutch Fund and Asset Management Association (DUFAS) | DUFAS | DUFAS heeft 50 leden, variërend van hele grote (pensioenfondsen) tot kleine, gespecialiseerde vermogensbeheerders. DUFAS streeft ernaar de kennis van beleggen onder het grote publiek te verbeteren en helpt sectornormen in te voeren. De organisatie maakt zich daarnaast sterk voor één Europese markt met gelijke wet- en regelgeving voor vermogensbeheerders. |
| Klimaatcommitment van de Nederlandse financiële sector | N/A | Het klimaatcommitment van de Nederlandse financiële sector is een overeenkomst tussen veel organisaties en bedrijven in Nederland om klimaatverandering tegen te gaan. Het centrale doel van de overheid is de uitstoot van broeikasgassen in Nederland in 2030 met 49% te hebben verlaagd in vergelijking met het niveau van 1990. |
| Principles for Responsible Investment | PRI | Door de focus op ESG als onderdeel van beleggingsbeslissingen, eigenaarschap en rapportage fungeert de PRI als nuttige leidraad voor het standaardiseren en verbeteren van onze eigen benadering in onze beleggingscategorieën. Niet alleen komen onze waarden overeen, de PRI helpt ons om de in de sector opkomende taal van verantwoord beleggen (VB) te spreken en biedt een kader voor onze activiteiten, inclusief ons engagement met onze portefeuillemanagers. Rapporteren aan de PRI is voor ons ook een manier om te zien waar we ons bevinden ten opzichte van onze sector. |
| Global Real Estate Sustainability Benchmark | GRESB | GRESB-beoordelingen zijn gebaseerd op wat vastgoedbeleggers en de sector beschouwen als materiële zaken voor de duurzaamheidsprestaties van beleggingen in reële activa. De beoordelingen zijn afgestemd op internationale rapportagekaders als de GRI, de PRI, de SASB en de DJSI, TCFD-aanbevelingen, het klimaatakkoord van Parijs, de SDG’s van de VN, almede regionale en nationale rapportagerichtlijnen en wet- en regelgeving. |
| Impact Management Project | IMP | Het IMP fungeert als een forum voor de ontwikkeling van een wereldwijde consensus over het meten, beheersen en rapporteren over duurzaamheid. Het project is relevant voor ondernemingen die ESG-risico’s willen beheersen, alsook voor partijen die willen bijdragen aan internationale doelstellingen. |
Science Based Targets Initative | SBTi | Het Science Based Targets initiative (SBTi) maakt zich sterk voor ambitieuze klimaatactie in de particuliere sector door bedrijven te helpen wetenschappelijk onderbouwde reductiedoelstellingen te formuleren. We hebben ons aangesloten bij een private equity-werkgroep met als doel om samen een reductiemethode te ontwikkelen voor Anthos als vooral een fund-of-funds belegger. Onder de vlag van moedermaatschappij COFRA heeft Anthos toegezegd een wetenschappelijk onderbouwd reductiedoel te formuleren voor de uitstoot scope 1 en 2 in 2030, in lijn met het traject 1,5oC. |
| Global Impact Investing Network | GIIN | We wonen jaarlijks de GIIN-conferentie bij om over onderwerpen te praten die impactbeleggers aangaan. We hebben daarnaast zitting in de GIIN-adviesraad van beleggers. |
| Task Force on Climate-related Financial Disclosures | TCFD | De TCFD is door de Financial Stability Board in het leven geroepen met als opdracht aanbevelingen op te stellen voor effectievere klimaatinformatie ten bate van beter gefundeerde beleggingsbeslissingen. Stakeholders krijgen op hun beurt hiermee meer inzicht in de concentratie koolstofactiva in de financiële sector en de mate waarin het financiële stelsel aan klimaatrisico’s blootstaat. Ook in 2023 hebben we onze klimaatrapportage weer vrijwillig afgestemd op de TCFD-aanbevelingen. |
| Clean, Renewable and Environmental Opportunities Syndicate | CREO | CREO, een in New York City gevestigde filantropische instelling, belegt en activeert $ 1 biljoen aan kapitaal voor klimaat- en duurzaamheidsoplossingen richting de koolstoftransitie in 2025. |
| Investor Alliance for Human Rights | De Investor Alliance for Human Rights fungeert als collectief actieplatform voor verantwoord beleggen op basis van respect voor de fundamentele rechten van de mens. Het op lidmaatschap gebaseerde initiatief zonder winstoogmerk richt zich op de verantwoordelijkheid van beleggers om de mensenrechten te respecteren, op engagement met bedrijven die verantwoord zakelijk gedrag stimuleren en op de formulering van standaarden die leiden tot voortvarend zakelijk en mensenrechtenbeleid. |
Bedrijfsemissies Anthos
| Uitstootcategorie | Scope | Bedrijfsuitstoot Anthos (tCO2e) |
| Brandstofverbranding | Scope 1 | 14,42 |
| Auto van de zaak | Scope 1 | 11,25 |
| Totaal Scope 1 | Scope 1 | 25,67 |
|---|---|---|
| Inkoop elektriciteit (markt) | Scope 2 | 43,40 |
| Totaal Scope 2 | Scope 2 | 43,40 |
| Brandstof- en energie-activiteiten | Scope 3 | 58,57 |
| Zakenreizen | Scope 3 | 372,96 |
| Woon-werkverkeer | Scope 3 | 22,56 |
| Geleasede activa upstream | Scope 3 | 149,89 |
| Totaal Scope 3 | Scope 3 | 603,98 |
| Totaal emissies | 673,05 |
Toelichting: we hebben in 2023 de boekhoudkundige verantwoordingsmethode voor broeikasgassen uitputtend geëvalueerd. De uitkomst van die evaluatie was een belangrijke wijziging van de aanpak van energieverbruik en de verantwoording daarvan. Energieverbruik is nu verdeeld in twee aparte categorieën: individueel verbruik (scope 1 en 2) en verbruik in gemeenschappelijke ruimtes (scope 3, geleasede activa upstream). We wijken daarin af van de eerdere methode, waarin we het totale energieverbruik rapporteerden onder scope 1 en 2. De aanpassing is conform de richtlijnen van het GHG-protocol.
TCFD-rapportagerichtlijnen
In 2023 hebben we de TCFD-rapportagerichtlijnen in ons Verslag verantwoord beleggen opgenomen. Onderstaande tabel geeft inzicht in waar we de relevante rapportage-aanbevelingen hebben gehanteerd.
TCFD recommendation disclosures
| TCFD-aanbevelingen | Waar | ||
| Governance Verschaf informatie over de omgang van de organisatie met klimaatkwesties en -kansen | a. | Beschrijf hoe het bestuursorgaan klimaatrisico’s en klimaatkansen overziet. | De governance van verantwoord beleggen bij Anthos ESG en beheersing van duurzaamheidsrisico’s |
| b. | Beschrijf de rol van het management bij het beoordelen en beheren van klimaatrisico’s en klimaatkansen. | De governance van verantwoord beleggen bij Anthos, ESG en beheersing van duurzaamheidsrisico’s | |
| Strategie Verschaf informatie over de feitelijke en potentiële effecten van klimaatrisico’s en kansen op de activiteiten, strategie en financiële planning van de organisatie, waar die informatie van materieel belang is. | a. | Beschrijf de processen van de onderneming om klimaatrisico’s op korte, middellange en lange termijn in kaart te brengen en in te schatten. | Klimaatrisico’s en -kansen |
| b. | Beschrijf de impact van klimaatrisico’s en klimaatkansen op het bedrijfsmodel, de strategie en de financiële planning van de organisatie. | Klimaatrisico’s en -kansen | |
| c. | Beschrijf de weerbaarheid van de strategie van de organisatie, rekening houdend met verschillende klimaatscenario’s, met inbegrip van een scenario van 2°C of minder. | Weerbaarheid klimaatstrategie: Klimaatscenario-analyse | |
| Risicobeheer Meld hoe de organisatie klimaatrisico’s signaleert, beoordeelt en beheerst. | a. | Beschrijf de processen van de onderneming om klimaatrisico’s in kaart te brengen en in te schatten. | ESG en beheersing van duurzaamheidsrisico’s |
| b. | Beschrijf de processen van de organisatie voor het beheer van klimaatrisico’s. | ESG en beheersing van duurzaamheidsrisico’s | |
| c. | Beschrijf hoe processen voor het in kaart brengen, inschatten en beheren van klimaatrisico’s zijn geïntegreerd in het algemene risicomanagement van de organisatie. | ESG en beheersing van duurzaamheidsrisico’s | |
| Maatstaven en doelen Meld de maatstaven en doelen die worden gebruikt om de relevante klimaatrisico’s te beoordelen en beheersen, waar die informatie van materieel belang is. | a. | Meld de maatstaven die door de organisatie worden gebruikt voor de beoordeling van de klimaatrisico’s en -kansen in overeenstemming met de strategie en het risicomanagementproces. | ESG en beheersing van duurzaamheidsrisico’s, Maatstaven en doelen voor het beoordelen en beheersen van de klimaatrisico’s en -kansen |
| b. | Meld de uitstoot van broeikasgassen scope 1, 2 en waar van toepassing scope 3, alsmede de daarmee samenhangende risico’s. | Maatstaven en doelen voor het beoordelen en beheersen van de klimaatrisico’s en -kansen | |
| c. | Beschrijf de door de organisatie geformuleerde doelen voor het beheersen van de klimaatrisico’s en -kansen, alsook de prestaties ten opzichte van de gestelde doelen. | Doelen voor onze beleggingen | |
Figuur 42: TCFD-aanbevelingen
33Bij Anthos gebruiken we al deze maatstaven in het kader van onze eigen klimaatstrategie. Nadere informatie op verzoek beschikbaar.
Volgende pagina
Credits